Davası olanın mânâsı olmaz

Hayatın manası nedir?

Soru büyük ve zor, soru için verilen zaman ise bir ömür kadar kısa. Manayı bulan pür neşe, bulamayan bin pişman…

Hayatın manası üç yerde hakkıyla anlaşılır diyor Nurettin TOPÇU. Bunlar; Aşk ile birleşen ümid de, vecd ile yapılan ibadette, yeri yurdu unutturan seyahatte. Ömür takviminden düşen her yaprak. Az yaşa, çok yaşa sonumuz toprak. Hayatın manası iyi yer kapmak.

“Bir şeyin manası olması ne manaya gelir? A, B ve C tesadüfen yan yana duruyorlarsa, bu yan yana durmaları bir mana ifade etmez. A, B ve C, bir şekilde birbirleriyle irtibatlıysa, manalı bir şeyin parçası olurlar. Binaenaleyh mana; bir irtibat ve siyak-sibak mefhumudur.” diyor Koreli bir filozof.

Aralarında bir bağ olmayan şeylerin ve maksadı olmayan bir vasıtanın manası yoktur. Öyleyse, her şeyin ardında yatan ve onları bir arada tutan asıl kudreti, yani bir yaratıcıyı ve ahireti inkar eden bir kimse için hayatın manası yok demektir. Manadan maddeye düşürülen insan, teselliyi de Allah’da değil; maddede bulur. İnsanın hayatından o mana, o “ruh” çekilirse, insan “nefes” alamayacak hale gelir. Göğsü daralır. Ruhi rahatsızlıklar başlar.

İnsanın eşya üzerinde iktidar kurma isteği ne kadar yoğun olursa, eşyanın onun üzerindeki tahakkümü de o kadar ağır olur. (Max Horkheimer)

Allah’a teslim olan, eşyayı teslim alır.” (Sezai Karakoç). İnsan sadece eşyâ değil insan üzerinde tahakküm kurarak da Allah’a teslim olamaz. Ne gariptir ki en çok tahakküm kuranların dilinde “İslam”.

İslam bir dava değildir. Her davanın savunulmaya ihtiyacı vardır. İslam hakikattir. Hakikatin savunulmaya ihtiyacı yoktur. İslam, teslim olmaktır. Benlikten vazgeçmek… Yunus Emre, “davası olanın mânâsı olmaz” der. Hakikatle ilişki kuramaz. Dava, benlik iddiasıdır. İslam, Hakk’a, bizatihi benliğini tasadduk etmektir.

Dava peşindeler, mana istiyorlar. Bu ne biçim mana istemektir?
Mana ortaya çıkınca ortada söz (Dava) kalmaz. Çünkü manadan hiçbir şey sözle (Dava ile) anlatılamaz. (Ebu’l-Hasan HARAKÂNÎ)

Manayı bulan davayı ne ede ki? Mana Allah’tır… Dava da ancak Allah aşkı ile manaya ulaşmaya tariktir.

Zifiri karanlıktayım,

Güneş ışıtmıyor önümü.

Beynim etleşti mi, ne?

Anlamlar, tozdan bulut gibi!

ilham da fetretini yaşıyor!

Allah’ım, manayı buldur;

Yön ver, insanlığa Ya Rab!

Ruhu, eyyamı mahrum eyleme;

Lütuf ve yardımından! (Ahmet İYİMAYA)